Język polski, szkoła podstawowa

SPRAWDZAM SIĘ! – „HISTORIA ŻÓŁTEJ CIŻEMKI” – ŚREDNIOWIECZNY KRAKÓW

ZAPAMIĘTAJ! 

1. Określ czas i miejsce wydarzeń

Wydarzenia rozgrywają się pod koniec XV wieku, a konkretnie w latach 1479-1489. 

2. Jak wyglądał ówczesny Kraków?

A.Kraków był wtedy stolicą Polski.

Był siedzibą dworu króla Kazimierza Jagiellończyka. Oprócz postaci samego króla poznajemy też królewską małżonkę i królewiczów: Zygmunta, Olbrachta, Fryderyka. W utworze zostało ukazane dworskie życie i obyczaje.

B. Kraków jako siedziba znanego w Europie uniwersytetu

12 maja 1364 roku Kazimierz Wielki powołał Akademię Krakowską, najstarszy polski uniwersytet. Siedzibą uczelni został Kraków. Akademia Krakowska składała się z trzech wydziałów: nauk wyzwolonych, medycyny i prawa. Nie posiadała natomiast wydziału teologicznego, który w tamtych czasach był najbardziej prestiżowy. Kilkanaście lat później, już po śmierci Kazimierza Wielkiego, utworzono wydział teologiczny. Do odnowienia krakowskiej uczelni przyczynił się król Władysław Jagiełło, jako realizator testamentu swojej żony. Święta Jadwiga przeznaczyła na ten cel własne kosztowności. Od początku swojego istnienia uczelnia krakowska cieszyła się uznaniem i słynęła z działalności naukowej i dydaktycznej.

C. Kraków jako miasto handlu i rzemiosła

W Sukiennicach i na Rynku mieli swoje kramy i stragany różni rzemieślnicy, m.in. bednarze, pasamonicy, kowale, ślusarze. Handlowano m.in. suknem, zbożem, węglem, solą.

3. Znani ludzie tamtych czasów

A. Jan Długosz – żył w latach 1415-1480. Był historykiem i kronikarzem. Do jego najsłynniejszych dzieł należą „Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa polskiego”. W utworze zawarta została historia Polski od czasów najdawniejszych aż do roku 1480. Jan Długosz był także nauczycielem synów króla Kazimierza Jagiellończyka 

B. Wit Stwosz – żył w latach 1438-1533. Był pochodzącym z Norymbergii rzeźbiarzem. Jest twórcą wielkiego ołtarza w kościele Mariackim w Krakowie. Ołtarz ufundowało krakowskie mieszczaństwo. Jest wybitnym dziełem europejskiej sztuki snycerskiej. Artysta pracował nad nim 12 lat (1477-1489). Ołtarz ma 13 metrów wysokości i 11 metrów szerokości. Został wykonany z drewna dębowego, a figury są z drewna lipowego. Główne miejsce zajmuje scena przedstawiająca Zaśnięcie Marii w otoczeniu apostołów, powyżej zobrazowane zostało Wniebowzięcie, a pod ażurowym baldachimem przedstawiona została Koronacja Matki Jezusa. Przy otwartych drzwiach ołtarza, na bocznych skrzydłach widnieją płaskorzeźby przedstawiające radości Marii. Kiedy ołtarz jest zamknięty, można oglądać płaskorzeźby obrazujące sceny z życia Jezusa Chrystusa i Jego Matki.