Czym jest dzielenie się opłatkiem?

Wieczerza wigilijna rozpoczyna się od łamania opłatka. Jest to rodzaj cienkiego chleba upieczonego z mąki pszennej i wody. Do elektrycznej matrycy wlewa się niewielką ilość mącznego rozczynu i wypieka przez kilka minut. Opłatki mają kształt prostokątny i ozdobione są scenami związanymi z Bożym Narodzeniem, jak np. stajenka betlejemska, Święta Rodzina. Opłatki układa się w kolorowych ozdobnych, drukowanych, papierowych obwolutach – opaskach. Gest dzielenia się opłatkiem oznacza pojednanie, przebaczenie, przyjaźń. Na wsi istnieje zwyczaj obdzielania kolorowym opłatkiem zwierząt.

Jakie są tradycyjne potrawy wigilijne?

Potraw na wigilijnym stole powinno się znaleźć dwanaście. Rodzaje potraw zależą od poszczególnych regionów i od rodzinnych tradycji. Najpopularniejsze dania to: barszcz z czerwonych buraków z uszkami z grzybowym farszem, zupa grzybowa, karp smażony, karp w galarecie, śledzie, kapusta z grzybami i grochem, gołąbki z kapusty, pierogi z kapustą i grzybami, pierogi z nadzieniem z soczewicy, kutia (mak i pszenica utarte z miodem), kluski z makiem, kompot z suszonych owoców: śliwek, jabłek, gruszek. Podawane są też ciasta, w tym strucla makowa i piernik miodowy. Jak każe tradycja, należy spróbować każdą potrawę wigilijną.

Co to są kolędy?

Po wieczerzy wigilijnej śpiewane są kolędy. Najbardziej znane i popularne to: „Pieśń o Narodzeniu Pańskim”, „Lulajże Jezuniu”, „Gdy się Chrystus rodzi”, „Jezus malusieńki”, „Ach, ubogi żłobie” oraz „Cicha noc”, kolęda popularna nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie.
A oto fragment kolędy „Jezus malusieńki”

Jezus malusieńki leży wśród stajenki
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.
Płacze z zimna nie dała mu matula sukienki.

Bo uboga była, rąbek z głowy zdjęła,
w który Dziecię owinąwszy, siankiem Je okryła
w który Dziecię owinąwszy, siankiem Je okryła

Śpiewane są także pastorałki. Są to skoczne piosenki o tematyce pasterskiej, nawiązujące do tematu narodzenia Jezusa, nasycone elementami gwarowymi, np. „Hej, maluśki, maluśki kiejby rękawicka”.

Czym jest pasterka?

Pasterka to uroczysta msza święta odprawiana o północy. Upamiętnia oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem. Bijące podczas niej dzwony obwieszczają, że oto rozpoczyna się dzień i święto Bożego Narodzenia. W Polsce celebruje się pasterkę od średniowiecza. Na przestrzeni tych kilkuset wieków podczas tego nabożeństwa zawsze są tłumy ludzi. Panuje podniosła i radosna atmosfera. Szczególnie malownicza jest pasterka góralska. Ludzie przemierzają drogę do kościoła wśród ośnieżonych drzew, by posłuchać przepięknej gry i śpiewu kapeli góralskiej.

Czym są szopki krakowskie?

Szopki krakowskie początkowo były wykonywane przez krakowskich rzemieślników. Obecnie temu zajęciu mogą poświęcić się wszyscy, którzy posiadają zdolności plastyczne i… cierpliwość. Każda szopka krakowska musi zawierać elementy charakterystyczne dla architektury gotyckiej i barokowej zabytków Krakowa, takich jak zamek na Wawelu, katedra na Wawelu, kościół Mariacki, mury obronne, czy wreszcie świątynie i kamienice. Te prawdziwe dzieła sztuki modelarskiej i zdobniczej są kolorowe i błyszczące. Pierwsze szopki przystosowane były do odgrywania przedstawień kukiełkowych. W Krakowie od 1937 roku aż do chwili obecnej, z przerwą jedynie na lata II wojny światowej, w pierwszy czwartek grudnia odbywa się konkurs na najpiękniejszą szopkę.

Zadanie 1

Zaznacz, które ze zdań są prawdziwe (P),
a które są fałszywe (F).

A. Wigilijna wieczerza rozpoczyna się o godz. 15.30.
B. Wieczerza wigilijna rozpoczyna się od łamania opłatka.
C. Tradycyjne potrawy to np. barszcz czerwony z uszkami z grzybowym farszem, karp smażony, kluski z makiem, kompot z suszonych owoców.
D. Gwiazdkowymi prezentami obdarowują się ludzie w Boże Narodzenie.
E. Uroczysta msza święta odprawiana w Wigilię to pasterka.
F. Choinka ubierana jest 7 dni przed Wigilią.
G. Należy skosztować każdej wigilijnej potrawy, nawet tej niezbyt lubianej.

Zadanie 2

Uzupełnij puste miejsca tekstu kolędy poprawnymi wyrazami podanymi poniżej.

Lulajże Jezuniu, moja ……….,
Lulaj ……… me pieścidełko.
Lulajże Jezuniu, lulajże lulaj!
A Ty Go, matulu, z ………. utulaj.

perełko, płaczu, ulubione

Zadanie 3

Dopasuj odpowiednie wyrazy.

A. Wieczerza świąteczna/wigilijna zazwyczaj składa się z 12 dań.
B. Na gałązkach jodły wiszą kolorowe bombki/chorągiewki.
C. Stół przykryty jest białym/kolorowym obrusem.
D. Bardzo popularne są ludowe/ krakowskie szopki.
E. Przedstawienia o Bożym Narodzeniu noszą nazwę kukiełek/jasełek.

Zadanie 4

Ułóż w porządku chronologicznym poniższe zdania.

A. Złożono sobie życzenia.
B. Spożywano wigilijne potrawy.
C. Śpiewano piękne kolędy.
D. Obdarowano się prezentami.
E. Zapadł wieczór.

Zadanie 5

Ułóż zdanie z rozsypanych wyrazów.

gościa, Podczas, przy, niespodziewanego, dla, wigilijnej, zostawia, miejsce, wieczerzy, się, stole

Zadanie 6

W każdym szeregu wskaż słowa lub wyrażenia, które nie pasuję do pozostałych. 

A. Pasterka, opłatek, rezurekcja, jasełka, kolędy.
B. Kluski z makiem, barszcz z uszkami, jajko z chrzanem, karp smażony, kompot z suszonych owoców.
C. Choinka, bombki, anielskie włosy, kolorowe łańcuchy, kurczątka.